Gen Alpha: Sớm tiếp cận và chủ động trong thế giới tài chính số

Theo nghiên cứu do The Harris Poll thực hiện thay mặt Mastercard, khảo sát trên 19.302 người tiêu dùng toàn cầu (trong đó có 9.131 tại châu Á - Thái Bình Dương, bao gồm Việt Nam), một bức tranh rõ nét về sự thay đổi hành vi tài chính thế hệ trẻ đã hiện ra. Tại Việt Nam, có đến 98% Gen Alpha đã tiếp cận ít nhất một loại tài khoản tài chính, dù do chính các em hoặc cha mẹ, người giám hộ đứng tên. Nhiều em đã có tài khoản tiết kiệm (57%), tài khoản cá nhân trên app store gắn liền với phương thức thanh toán (54%), hoặc ví điện tử (52%).

Điều này cho thấy Gen Alpha không chờ đến tuổi trưởng thành mới bước vào “thế giới tiền bạc”. Các em lớn lên trong bối cảnh công nghệ kỹ thuật số bùng nổ, nơi thanh toán trực tuyến, ví điện tử và ngân hàng số trở thành thói quen hằng ngày. Với Gen Alpha, việc chạm điện thoại để thanh toán một ly nước, hay sử dụng ứng dụng để theo dõi chi tiêu, là hành vi bình thường ngay từ tuổi thiếu niên.

Báo cáo cũng cho thấy sự thay đổi này đặt ra khoảng cách thế hệ rõ rệt về hiểu biết tài chính. Có đến 75% phụ huynh Việt Nam tin rằng con mình hiểu biết tài chính tốt hơn họ khi ở cùng độ tuổi; 59% thừa nhận con biết nhiều về các phương thức thanh toán mới hơn họ. Thậm chí, 61% cha mẹ không chắc rằng kiến thức tài chính của mình còn phù hợp với bối cảnh mà thế hệ con cái đang sống. Những con số này phản ánh không chỉ sự nhanh nhạy của Gen Alpha với công nghệ, mà còn cho thấy nhu cầu bức thiết về việc giáo dục tài chính thích ứng với một thế giới số hóa.

Cơ hội và thách thức: Phụ huynh, ngân hàng và tổ chức tài chính vào cuộc

Một phát hiện đáng chú ý từ báo cáo là 73% phụ huynh Việt Nam dự đoán con mình có thể sẽ không bao giờ sử dụng ví vật lý hay tiền mặt trong tương lai. Thực tế này vừa mở ra cơ hội, vừa đặt ra thách thức cho ngành tài chính - ngân hàng, bởi nếu tiền mặt không còn hiện diện, toàn bộ hệ thống sản phẩm, dịch vụ và giáo dục tài chính phải được thiết kế lại để phù hợp với một thế hệ số thuần túy.

Các bậc cha mẹ Việt Nam cũng bày tỏ mong muốn rõ ràng về các công cụ hỗ trợ. Có đến 81% phụ huynh cho rằng cần thêm nhiều giải pháp để dạy trẻ về tài chính. Những yếu tố được đánh giá cao bao gồm: nội dung giáo dục tài chính (73%), công cụ quản lý và kiểm soát của phụ huynh (58%), nội dung giả lập thực tế (52%), tính năng chuyển khoản liền mạch (49%) và trải nghiệm trò chơi hóa (29%). Đây không chỉ là nhu cầu quản lý chi tiêu cho trẻ, mà còn là yêu cầu xây dựng một nền tảng tài chính thông minh, vững chắc cho thế hệ tương lai.

Đây chính là cơ hội cho các ngân hàng, công ty fintech và tổ chức tài chính. Nếu như thế hệ trước chỉ cần tài khoản tiết kiệm và thẻ ATM, thì với Gen Alpha, những giải pháp “chạm để thanh toán”, ví điện tử cá nhân hóa, tính năng học hỏi thông qua game hóa và các công cụ bảo mật nâng cao mới thực sự là câu trả lời.

Ông Sandeep Malhotra, Phó Chủ tịch Điều hành, Mảng Thanh toán Cốt lõi, Khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Mastercard nhấn mạnh: “Gen Alpha lớn lên cùng công nghệ và đã sớm biết tiết kiệm và chi tiêu một cách thông minh. Ngay từ nhỏ, các em đã quen với việc chạm để thanh toán, sử dụng ứng dụng quản lý chi tiêu thay cho tiền mặt. Tiền mặt không còn là ưu tiên của thế hệ này nữa. Bây giờ, tất cả đều ưa chuộng Chạm và Đi (Tap & Go). Điều đó gửi một thông điệp rõ ràng tới các ngân hàng và tổ chức tài chính: Gen Alpha mong đợi trải nghiệm thanh toán phù hợp với phong cách của mình – liền mạch, tinh gọn và được tích hợp ngay từ đầu.”

Từ “thế hệ kỹ thuật số” đến “công dân tài chính toàn cầu”

Có thể thấy, Gen Alpha tại Việt Nam đang trở thành những công dân tài chính toàn cầu ngay từ tuổi nhỏ. Sự tiếp cận sớm với các công cụ thanh toán số giúp các em không chỉ quen với chi tiêu thông minh mà còn hình thành tư duy tiết kiệm và đầu tư từ rất sớm. Khái niệm “tiền tiêu vặt” giờ đây đã mở rộng thành những danh mục quản lý tài chính đa dạng hơn, gắn với các mục tiêu học tập, giải trí, thậm chí cả khởi nghiệp trong tương lai.

Điều quan trọng là các tổ chức tài chính không chỉ cần đổi mới công nghệ, mà còn phải xây dựng hệ sinh thái toàn diện để đồng hành cùng thế hệ này. Sự kết hợp giữa công cụ quản lý thông minh, nội dung giáo dục tài chính hấp dẫn và trải nghiệm liền mạch, an toàn chính là chìa khóa để Gen Alpha không chỉ là những người tiêu dùng số, mà còn trở thành những nhà hoạch định tài chính tương lai.

Mastercard, với sự hiện diện tại hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, khẳng định cam kết đồng hành cùng các đối tác để thúc đẩy nền kinh tế số bền vững, linh hoạt. Bằng việc cung cấp đa dạng giải pháp thanh toán thông minh, an toàn và dễ tiếp cận, cùng với đổi mới sáng tạo và mạng lưới đối tác toàn cầu, Mastercard đang giúp thế hệ trẻ khai mở tiềm năng tài chính, đồng thời hỗ trợ các gia đình Việt Nam chuẩn bị hành trang cho một tương lai không tiền mặt./.

Tiến Mạnh