Tháng 8/2025, tổng cộng 1.561 vụ buôn lậu, gian lận thương mại bị phát hiện, bắt giữ và xử lý với trị giá hàng hóa vi phạm ước tính lên đến 1.055 tỷ đồng.

Xuất khẩu khởi sắc, thặng dư thương mại duy trì ở mức cao

Theo số liệu mới nhất về hoạt động xuất nhập khẩu, tổng trị giá hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam trong tháng 8/2025 đạt 83,06 tỷ USD, tăng 0,9% so với tháng trước (tương ứng tăng 769 triệu USD). Trong đó, xuất khẩu ghi nhận mức tăng tích cực 2,6%, đạt 43,39 tỷ USD, tăng 1,1 tỷ USD so với tháng 7/2025. Ngược lại, nhập khẩu giảm nhẹ 0,8%, đạt 39,67 tỷ USD (giảm 329 triệu USD). Nhờ xuất khẩu tăng trưởng tốt trong khi nhập khẩu chững lại, cán cân thương mại hàng hóa trong tháng 8 tiếp tục duy trì mức thặng dư cao 3,72 tỷ USD, góp phần củng cố nền tảng ổn định cho nền kinh tế vĩ mô.

Tính chung 8 tháng đầu năm 2025, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa cả nước đạt 597,93 tỷ USD, tăng 16,3% so với cùng kỳ năm 2024 (tương ứng tăng 83,89 tỷ USD). Trong đó, xuất khẩu đạt 305,96 tỷ USD (tăng 14,8%), và nhập khẩu đạt 291,97 tỷ USD (tăng mạnh 17,9%). Mặc dù xuất khẩu vẫn tăng trưởng tích cực, song nhập khẩu tăng nhanh hơn đã khiến cán cân thương mại 8 tháng đầu năm thặng dư 13,99 tỷ USD – giảm 25,7% so với cùng kỳ năm ngoái (18,83 tỷ USD).

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu tiếp tục đối mặt với nhiều biến động, kết quả này cho thấy sức bật đáng kể của khu vực sản xuất, xuất khẩu trong nước – đặc biệt là khi kim ngạch xuất khẩu đã vượt mốc 300 tỷ USD chỉ sau 8 tháng.

Về thu ngân sách nhà nước từ hoạt động xuất nhập khẩu, tháng 8/2025 ghi nhận số thu đạt 35.501 tỷ đồng, giảm 10,2% so với tháng 7. Lũy kế 8 tháng đầu năm, số thu đạt 298.301 tỷ đồng – bằng 72,6% dự toán năm và tăng 8,4% (tương đương 23.115 tỷ đồng) so với cùng kỳ. Đây là tín hiệu tích cực trong việc đảm bảo nguồn thu NSNN từ khu vực ngoại thương trong bối cảnh nhiều quốc gia vẫn còn gặp khó khăn về tài khóa.

Gia tăng vi phạm buôn lậu, thủ đoạn ngày càng tinh vi

Trong khi hoạt động thương mại chính ngạch tăng trưởng ổn định, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới trong tháng 8 vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, với tổng cộng 1.561 vụ bị phát hiện, bắt giữ và xử lý – trị giá hàng hóa vi phạm ước tính lên đến 1.055 tỷ đồng.

Tuyến biển tiếp tục là điểm nóng về vi phạm, chiếm 52,7% tổng số vụ (823/1.561 vụ). Các hành vi vi phạm chủ yếu tập trung tại các cảng lớn như Vạn Gia, Đình Vũ, Tân Vũ, Cái Mép,... với thủ đoạn liên quan đến việc gian lận tiêu chuẩn kỹ thuật, điều kiện nhập khẩu và nhãn mác hàng hóa.

Tuyến đường bộ phát hiện 531 vụ vi phạm (chiếm 34%), tập trung chủ yếu tại biên giới Việt – Trung và Việt – Campuchia. Các đối tượng lợi dụng chính sách ưu đãi cho cư dân biên giới, trà trộn hàng hóa cấm hoặc hàng trị giá cao như ngoại tệ, thuốc lá, điện thoại di động, thực phẩm đông lạnh, khí N2O,... vào hành lý, hoặc cất giấu tinh vi để qua mặt lực lượng chức năng.

Tuyến hàng không ghi nhận 80 vụ vi phạm (chiếm 5,12%), giảm 33,3% số vụ và giảm tới 73,1% trị giá hàng vi phạm so với cùng kỳ năm 2024. Dù số lượng giảm, nhưng thủ đoạn vẫn rất tinh vi: sử dụng tên giả, thuê người nhận hộ, mượn địa chỉ không rõ ràng và lợi dụng các loại hình phi mậu dịch, ký gửi hàng hóa để buôn lậu, vận chuyển hàng hóa, tiền tệ, thậm chí ma túy qua biên giới tại các sân bay quốc tế lớn như Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng.

Ngoài ra, các tuyến đường sắt, đường sông, đường bưu điện cũng ghi nhận 127 vụ vi phạm. Lũy kế từ 15/12/2024 đến 14/8/2025, toàn ngành Hải quan đã phát hiện và xử lý 11.912 vụ vi phạm, với tổng trị giá hàng hóa vi phạm khoảng 16.151 tỷ đồng; thu về cho NSNN khoảng 569,12 tỷ đồng; khởi tố 14 vụ, chuyển cơ quan khác khởi tố 76 vụ.

Tội phạm ma túy tiếp tục diễn biến nguy hiểm

Trong công tác phòng, chống ma túy, từ ngày 15/7 đến 14/8/2025, cơ quan Hải quan đã chủ trì và phối hợp với các lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ 12 vụ/19 đối tượng. Tang vật thu giữ gồm 158kg ma túy các loại, trong đó có 3,16kg heroin, 2,05kg ketamine, 46,9kg ma túy tổng hợp và 106kg ma túy khác.

Tính từ 15/12/2024 đến 14/8/2025, lực lượng Hải quan đã phát hiện 137 vụ với 172 đối tượng liên quan đến ma túy, chủ trì 57 vụ. Tang vật thu giữ bao gồm 2.263kg ma túy các loại, trong đó có tới 1.502kg ketamine, 356kg và 1.903 viên ma túy tổng hợp, 38,5kg heroin, cùng nhiều loại ma túy nguy hiểm khác. Các vụ việc này cho thấy tính chất phức tạp, quy mô lớn và nguy cơ tiềm ẩn đối với an ninh quốc gia và sức khỏe cộng đồng.

Dù tình hình xuất nhập khẩu tiếp tục khởi sắc và đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế cũng như thu ngân sách nhà nước, song thực tế cho thấy các hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và tội phạm ma túy vẫn diễn biến phức tạp với các thủ đoạn ngày càng tinh vi và quy mô lớn. Điều này đòi hỏi lực lượng Hải quan, cùng các bộ ngành liên quan, cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ, hiện đại hóa công tác quản lý, ứng dụng công nghệ và tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để kịp thời ngăn chặn, xử lý hiệu quả mọi hành vi vi phạm pháp luật.

Việt Nam đang đứng trước thời cơ và thách thức đan xen khi hội nhập ngày càng sâu rộng. Một môi trường thương mại minh bạch, an toàn và ổn định chính là nền tảng quan trọng để kinh tế quốc gia phát triển bền vững trong giai đoạn tới./.

PV