Trong bức tranh phát triển đó, giảm nghèo bền vững được xem là chỉ báo quan trọng, vừa phản ánh sự tăng trưởng kinh tế, vừa khẳng định tính nhân văn của hệ thống chính sách. Khi ba địa phương hợp nhất, những thành tựu giảm nghèo đã đạt được trở thành nền tảng quý báu, đồng thời đặt ra yêu cầu mới: phải có những bước tiến mạnh mẽ hơn để Cần Thơ thật sự xứng đáng với vai trò đầu tàu của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Những thành tựu nổi bật
Trước khi sáp nhập, cả ba địa phương đều đạt được những kết quả đáng ghi nhận trong công tác giảm nghèo. Số liệu thống kê cho thấy, chỉ trong ba năm, tỷ lệ hộ nghèo và hộ nghèo đa chiều đều giảm nhanh, vượt xa mức bình quân chung của cả nước.
Tại Cần Thơ, năm 2022 có 1.904 hộ nghèo (0,52%), đến năm 2023 giảm còn 764 hộ (0,21%) và đến cuối năm 2024 chỉ còn 350 hộ (0,09%). Đây là mức giảm gần 5,5 lần so với năm 2022 – một thành tựu rất ấn tượng. Tỷ lệ nghèo đa chiều tàon tỉnh cũng giảm còn 1,35% vào năm 2024.

Nghề đan giỏ lục bình giúp nhiều phụ nữ ở Cần Thơ tăng thu nhập, ổn định cuộc sống.

Hậu Giang cũng ghi nhận bước tiến rõ rệt: năm 2022 có 9.736 hộ nghèo (4,84%), đến năm 2023 còn 6.611 hộ (3,29%) và cuối năm 2024 chỉ còn 2.965 hộ (1,47%). Trong giai đoạn này, tỷ lệ nghèo đa chiều giảm từ 8,53% xuống còn 4,73%. Địa phương đã triển khai hơn 60 dự án đa dạng hóa sinh kế, hỗ trợ gần 800 hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo; đồng thời xây dựng, sửa chữa hàng ngàn căn nhà tình nghĩa, nhà Đại đoàn kết.
Tại Sóc Trăng, năm 2022 toàn tỉnh có 15.139 hộ nghèo (4,54%), đến năm 2024 giảm còn 4.430 hộ (1,32%), tức giảm gần 3,5 lần. Tỷ lệ nghèo đa chiều từ 12,40% (2022) giảm còn 6,40% (2024). Tỉnh cũng tạo việc làm cho hơn 32.000 lao động, trong đó có 544 người đi xuất khẩu lao động, góp phần trực tiếp nâng cao thu nhập và ổn định sinh kế.
Có thể nói, để đạt được những kết quả nổi bật là do sự quan tâm sát sao của chính quyền các cấp, đồng thời khẳng định nỗ lực tự vươn lên của người dân. Nhìn chung, ngoài việc hỗ trợ tài chính ngắn hạn, công tác giảm nghèo trên địa bàn thành phố còn chuyển sang cách tiếp cận đa chiều và bền vững: từ vốn vay, đào tạo nghề, y tế, giáo dục, nhà ở, đến mở rộng cơ hội việc làm.
Để có được kết quả này, các địa phương đã triển khai nhiều chính sách đồng bộ, với cách tiếp cận toàn diện. Giảm nghèo không được coi là “cho không”, mà gắn với xây dựng mô hình sinh kế, hỗ trợ vốn vay ưu đãi, phát triển nông nghiệp – nông thôn kết hợp đào tạo nghề. Các nguồn lực xã hội được huy động mạnh mẽ, doanh nghiệp, tổ chức xã hội và cộng đồng cùng tham gia vào các chương trình nhà ở, vốn vay, y tế, giáo dục, tạo hiệu ứng lan tỏa. Các dự án giảm nghèo được lồng ghép với mục tiêu phát triển hạ tầng, nâng cao chất lượng cuộc sống. Nhờ vậy, nhiều hộ nghèo sau khi được hỗ trợ đã mạnh dạn khởi nghiệp nhỏ, mở rộng sản xuất, thoát nghèo bền vững.
Nếu đặt trong bức tranh chung của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, tốc độ giảm nghèo ở ba địa phương này cao hơn mức bình quân. Một số tỉnh như Bạc Liêu hay Trà Vinh, tỷ lệ hộ nghèo năm 2024 vẫn ở mức 2–3%. Điều này cho thấy, với chính sách sát thực và quyết tâm của hệ thống chính trị, có thể rút ngắn đáng kể khoảng cách phát triển giữa các địa phương. Nhìn chung, kết quả giảm nghèo bền vững không thể chỉ trông chờ vào ngân sách Nhà nước, mà đòi hỏi sự phối hợp đa ngành, đa cấp và sự đồng thuận xã hội.
Cơ hội từ mô hình chính quyền hai cấp
Sau khi sáp nhập, Cần Thơ có lợi thế lớn trong việc tích hợp nguồn lực và điều phối chính sách. Mô hình chính quyền hai cấp mở ra những lợi ích rõ rệt như rút ngắn khoảng cách hành chính, giúp chính sách đến nhanh hơn với người dân; Phát huy thế mạnh vùng: Hậu Giang nổi trội về nông nghiệp, Sóc Trăng giàu tiềm năng thủy sản, trong khi Cần Thơ mạnh về thương mại – dịch vụ. Đồng thời, tăng cường hiệu quả giám sát và thực thi, nhờ sự gần gũi và sát dân của bộ máy chính quyền mới.
Chính phủ cũng xác định một số nguyên tắc bảo đảm tính liên tục: giữ nguyên chính sách hỗ trợ cho xã đặc biệt khó khăn cho đến khi có quy định thay thế; duy trì mức đầu tư cho các huyện nghèo cũ; và giao UBND cấp tỉnh trách nhiệm điều chỉnh phù hợp.
Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận, công tác giảm nghèo ở Cần Thơ mở rộng vẫn còn không ít thách thức như: Khoảng cách giàu nghèo trong nội vùng: các đô thị phát triển nhanh, trong khi nhiều xã vùng sâu, vùng đồng bào Khmer vẫn còn khó khăn. Nguy cơ tái nghèo: thiên tai, dịch bệnh, biến động thị trường lao động có thể khiến một số hộ mới thoát nghèo quay lại tình trạng khó khăn. Yêu cầu chuyển dịch sinh kế: biến đổi khí hậu tác động mạnh đến sản xuất nông nghiệp, nếu không có giải pháp kịp thời, nhiều hộ dân có nguy cơ mất kế sinh nhai.
Song chính trong gian khó, con người Cần Thơ lại càng bộc lộ sức sống bền bỉ. Các chương trình “Mái ấm cho người yếu thế”, “Cần Thơ nghĩa tình” đang lan tỏa mạnh mẽ. Nhiều tổ chức tôn giáo, đoàn thể, doanh nghiệp đồng hành cùng chính quyền giúp người nghèo có thêm động lực, có niềm tin để bước tiếp.
Trong bối cảnh mới, công tác giảm nghèo ở Cần Thơ không được xem là chiến lược dài hơi. Chính quyền hai cấp được kỳ vọng sẽ giúp chính sách gần dân hơn, đồng thời tạo điều kiện để người dân chủ động tham gia. Với nền tảng đã đạt được, Cần Thơ hoàn toàn có thể hướng tới mục tiêu xóa nghèo tuyệt đối vào cuối thập niên này, đồng thời trở thành trung tâm lan tỏa mô hình giảm nghèo bền vững cho toàn vùng.
Giảm nghèo hôm nay cũng chính là đầu tư cho nguồn lực con người ngày mai. Một Cần Thơ phát triển bền vững, giàu đẹp, văn minh không chỉ mang lại lợi ích cho người dân địa phương, mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển chung của Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước./.

Đức Ngô