Đổi mới tư duy quản lý và phát triển chính sách xã hội

Nhận nhiệm vụ Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội vào thời điểm đất nước đang từng bước chuyển mình từ cơ chế tập trung bao cấp sang kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đồng chí Trần Đình Hoan đã nhanh chóng cùng tập thể lãnh đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức rà soát toàn bộ hệ thống chính sách xã hội. Với tư duy khoa học và tinh thần cải cách quyết liệt, ông tập trung xây dựng cơ chế quản lý lao động, chính sách việc làm và hệ thống an sinh xã hội theo hướng minh bạch, hiệu quả, gắn với phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Một trong những dấu mốc quan trọng thời kỳ này là việc ban hành Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (năm 1994), lần đầu tiên nước ta thiết lập khung pháp lý thống nhất, toàn diện và bền vững cho công tác Đền ơn đáp nghĩa. Với tinh thần tri ân sâu sắc và trách nhiệm lớn lao, Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng đã thể hiện rõ chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta trong việc chăm lo, đền đáp xứng đáng những người có công với cách mạng - những người đã cống hiến, hy sinh xương máu vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân. Trên cơ sở lấy pháp luật làm công cụ điều chỉnh, chính sách ưu đãi người có công không chỉ thể hiện trách nhiệm của Nhà nước trong việc bảo đảm quyền lợi chính đáng cho người có công, mà còn là biểu hiện sinh động của lòng biết ơn sâu sắc, thấm đẫm truyền thống "uống nước nhớ nguồn", "đền ơn đáp nghĩa" của dân tộc ta.

Song song với đó, các chính sách bảo trợ xã hội, trợ cấp khó khăn, hỗ trợ trẻ em, người khuyết tật, người cao tuổi... cũng từng bước được hoàn thiện theo hướng mở rộng đối tượng, nâng mức trợ cấp, cải cách thủ tục hành chính, đưa chính sách đến gần với người dân hơn bao giờ hết.

Đặt nền móng cho hệ thống an sinh xã hội hiện đại, thúc đẩy thị trường lao động phát triển năng động, bền vững

Trong gần một thập kỷ lãnh đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, đồng chí Trần Đình Hoan đã để lại dấu ấn sâu đậm với những quyết sách có tính nền tảng, mở đường cho quá trình hình thành và phát triển hệ thống an sinh xã hội hiện đại, đồng thời thúc đẩy thị trường lao động phát triển theo hướng bền vững, hiệu quả.

Với tầm nhìn chiến lược, đồng chí đã chỉ đạo xây dựng cơ chế bảo hiểm xã hội theo nguyên tắc đóng - hưởng, quản lý quỹ một cách độc lập, minh bạch và an toàn, đồng thời phân định rõ ràng chức năng giữa các cơ quan Nhà nước, tổ chức công đoàn và người sử dụng lao động. Đây là bước đột phá mang tính nền móng, tạo tiền đề cho sự ra đời và phát triển của Bảo hiểm xã hội Việt Nam sau này. Trong giai đoạn 1989 - 1998, hàng loạt chính sách cải cách về chế độ hưu trí, tai nạn lao động, thai sản, ốm đau được ban hành và triển khai, bảo đảm tốt hơn quyền lợi cho người lao động, nhất là lao động trong khu vực quốc doanh đang chịu nhiều tác động từ quá trình sắp xếp lại doanh nghiệp. Tỷ lệ người tham gia bảo hiểm xã hội tăng nhanh, dần hình thành một trụ cột quan trọng của hệ thống an sinh xã hội quốc gia.

Đặc biệt, trong bối cảnh chuyển đổi kinh tế đầy khó khăn, ông đã chỉ đạo kịp thời việc xây dựng và thực hiện các chính sách hỗ trợ tái cơ cấu doanh nghiệp và tinh giản bộ máy, như chế độ nghỉ hưu sớm, nghỉ mất sức, chuyển đổi nghề nghiệp…, góp phần ổn định thị trường lao động và đảm bảo an sinh cho hàng triệu lao động bị ảnh hưởng.

Song hành với việc hoàn thiện hệ thống an sinh, Bộ trưởng Trần Đình Hoan còn dành sự quan tâm sâu sắc và chỉ đạo sát sao trong công tác giải quyết việc làm - một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành trong thời kỳ đổi mới. Dưới sự lãnh đạo của ông, ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đã triển khai nhiều chương trình hành động thiết thực, từ mở rộng mạng lưới trung tâm dịch vụ việc làm, gắn kết đào tạo nghề với nhu cầu thực tế của thị trường, cho đến thúc đẩy phát triển các mô hình tạo việc làm tại chỗ như kinh tế hộ gia đình, làng nghề, doanh nghiệp nhỏ và vừa. Những chính sách này được triển khai đồng bộ trên phạm vi cả nước, đặc biệt chú trọng đến khu vực nông thôn và đối tượng lao động yếu thế, góp phần tạo sinh kế, giảm nghèo và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Một dấu ấn nổi bật khác trong nhiệm kỳ của ông là việc đặt nền móng cho chương trình xuất khẩu lao động có tổ chức -  một chủ trương chiến lược góp phần mở rộng thị trường lao động ra ngoài biên giới quốc gia, mang lại thu nhập ổn định cho người lao động và nguồn ngoại tệ cho đất nước. Những bước đi bài bản và đúng hướng trong lĩnh vực này đã giúp khẳng định vị thế của lao động Việt Nam trên thị trường quốc tế, đồng thời góp phần nâng cao trình độ và ý thức nghề nghiệp cho lực lượng lao động trong nước.

Với tầm nhìn xa, sự quyết đoán và tinh thần đổi mới mạnh mẽ, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã cùng ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đặt nền tảng vững chắc cho một hệ thống an sinh xã hội hiện đại và một thị trường lao động năng động, thích ứng với yêu cầu phát triển đất nước trong thời kỳ mới.

Thúc đẩy truyền thông chính sách và phát triển phong trào xã hội hóa

Không chỉ là một nhà lãnh đạo có tư duy đổi mới và quản lý quyết đoán, Bộ trưởng Trần Đình Hoan còn đặc biệt coi trọng vai trò của công tác tuyên truyền, truyền thông chính sách trong việc nâng cao nhận thức xã hội, tạo sự đồng thuận và huy động nguồn lực cộng đồng cho sự nghiệp lao động - thương binh và xã hội. ông luôn tin tưởng rằng, chính sách dù đúng đắn đến đâu, nếu không được truyền đạt thấu đáo, kịp thời và dễ hiểu đến người dân thì hiệu quả thực thi sẽ bị hạn chế. Từ quan điểm đó, công tác truyền thông luôn được xem là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong hoạt động quản lý ngành dưới thời đồng chí.

Năm 1993, với tầm nhìn chiến lược và quyết tâm đổi mới, ông đã trực tiếp phê duyệt và chỉ đạo thành lập Báo Lao động và Xã hội - cơ quan báo chí đầu tiên của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội. Đây không chỉ là một kênh thông tin chính thống, mà còn là diễn đàn kết nối thông tin hai chiều giữa Nhà nước, người dân và cộng đồng doanh nghiệp. Qua đó, những chủ trương, chính sách nhân văn của ngành được truyền tải sâu rộng, dễ tiếp cận, giúp người dân hiểu rõ quyền lợi và trách nhiệm của mình, đồng thời cũng là nơi tiếp nhận phản hồi, kiến nghị từ cơ sở để hoàn thiện chính sách ngày một sát thực tiễn hơn.

Từ nền tảng tư tưởng ấy, Bộ trưởng Trần Đình Hoan cũng là người khởi xướng và phát triển mạnh mẽ phong trào xã hội hóa trong lĩnh vực lao động, thương binh và xã hội. Một trong những dấu ấn tiêu biểu chính là việc thành lập và mở rộng Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa” - một sáng kiến có ý nghĩa chính trị, xã hội và nhân văn sâu sắc. Dưới sự chỉ đạo của đồng chí, Quỹ đã trở thành mô hình tiêu biểu trong việc huy động sự tham gia của toàn xã hội vào công tác chăm sóc người có công với cách mạng. Thông qua các hoạt động như xây dựng nhà tình nghĩa, trao học bổng cho con em gia đình chính sách, hỗ trợ sinh kế cho thương binh, bệnh binh và thân nhân liệt sĩ…, phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” không ngừng lan tỏa, trở thành biểu tượng của truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, thể hiện tình cảm và trách nhiệm của toàn dân đối với những người đã hy sinh, cống hiến cho độc lập, tự do của Tổ quốc.

Những đóng góp của ông trong việc thúc đẩy truyền thông chính sách và phát triển các phong trào xã hội hóa không chỉ tạo nên chuyển biến về nhận thức trong toàn xã hội, mà còn góp phần nâng cao hiệu quả thực thi chính sách, huy động được sức mạnh cộng đồng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển hệ thống an sinh xã hội ngày càng bền vững.

Dấu ấn còn mãi trong dòng chảy lịch sử

Đồng chí Trần Đình Hoan không chỉ để lại dấu ấn sâu đậm trong thời gian lãnh đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, mà còn tiếp tục có những đóng góp quan trọng và toàn diện trên nhiều cương vị lãnh đạo cao cấp của Đảng và Nhà nước. Sau khi rời cương vị Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, ông lần lượt đảm nhiệm các trọng trách: Chánh Văn phòng Trung ương Đảng, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương - những vị trí có vai trò đặc biệt trong hoạch định chiến lược và tổ chức hệ thống chính trị - hành chính của đất nước. Dù ở bất kỳ cương vị công tác nào, ông cũng luôn thể hiện tư duy đổi mới, bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần trách nhiệm cao và tầm nhìn chiến lược sâu sắc. Ông được đánh giá là một trong những người có đóng góp quan trọng vào quá trình hoạch định và hoàn thiện tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước trong thời kỳ đổi mới.

Trong gần một thập kỷ lãnh đạo ngành Lao động - Thương binh và Xã hội, đồng chí Trần Đình Hoan đã chỉ đạo xây dựng và tổ chức thực hiện nhiều chủ trương, chính sách lớn, các chương trình trọng điểm về lao động, việc làm và an sinh xã hội. Đây chính là giai đoạn đặt nền móng, định hình rõ ràng hơn cho các chính sách xã hội theo hướng đổi mới, phù hợp với bối cảnh chuyển đổi nền kinh tế sang cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Nhiều chính sách thiết yếu trong giai đoạn này đã từng bước được hoàn thiện và đến nay vẫn tiếp tục phát huy giá trị trong đời sống thực tiễn, trở thành nền tảng bền vững cho sự phát triển toàn diện của ngành trong các giai đoạn tiếp theo.

Giờ đây, khi Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã được hợp nhất vào Bộ Nội vụ theo mô hình tổ chức mới, các lĩnh vực công tác về lao động, việc làm, an sinh xã hội vẫn tiếp tục được quan tâm, phát triển và vận hành trong một cấu trúc hiện đại, hiệu quả, lấy phục vụ người dân làm trung tâm. Những gì đã được hình thành, gây dựng trong thời kỳ đồng chí Trần Đình Hoan làm Bộ trưởng không chỉ là dấu ấn của một giai đoạn phát triển ngành, mà còn là những giá trị lịch sử mang tính khai mở - đặt nền tảng, mở đường và định hình cách tiếp cận hiện đại đối với chính sách an sinh xã hội bền vững, hướng đến con người, vì cuộc sống tốt đẹp của nhân dân, vì tương lai phát triển của đất nước./.

Minh Hiền